معرفی Opensea و Rarible

دو بستر مهم ارائه و فروش عکس‌های هنری در قالب NFT

«NFT» ها یا «توکن‌های غیرقابل تعویض» در ماه‌های گذشته بارها همه را غافلگیر کرده‌اند. رشد این فناوری در مدتی کوتاه چشم‌انداز تازه‌ای در بازار خریدوفروش آثار ایجاد کرده است. فضای NFT ها بسیار جدید است، بالطبع قوانینش هم با تمام چیزهایی که تاکنون در مورد فروش و کسب درآمد از کارهای هنری می‌دانستیم تفاوت‌های بنیادی دارد. علی‌رغم اخبار فروش بالایNFT ها تصمیم برای ورود به این فضا هنوز برای بسیاری از هنرمندان گنگ و نامفهوم است، قصد ما شناساندن بسترهای جدید این فناوری است. اگر چیزی در مورد NFTها به گوشتان نخورده برای آشنایی مفصل با آن به ویدئو و پادکست‌های این ماه مراجعه کنید. برای شروع، مختصری در مورد ماهیت و ویژگی‌های NFT صحبت می‌کنیم و بعد با دو بستر مهم ارائه و فروش آن در حال حاضر آشنا می‌شویم.

NFT یا «Non-Fungible Token» یک دارایی منحصربه‌فرد و یکتاست که نماینده‌ی مالکیت یک آیتم واقعی مانند یک اثر هنری است. NFT ها دو ویژگی مهم دارند که به‌واسطه‌ی آن تعریف می‌شوند:

۱. منحصربه‌فرد هستند. منحصربه‌فرد بودنNFT ها به این معناست که هر کدام ویژگی‌ها و اطلاعات منحصربه‌فرد خود را دارند بنابراین بر پایه‌ی این ویژگی‌ها و اطلاعات، ارزش هر NFT با NFT های دیگر متفاوت است.

۲. غیرقابل تقسیم یا تقسیم‌ناپذیر هستند. برای فهم دقیق‌تر می‌توانیم ارزش یک NFT را با ارزش اسکناس‌ها مقایسه کنیم. ارزش یک اسکناس دوهزارتومانی با ارزش دو اسکناس هزارتومانی و یا چهار اسکناس پانصدتومانی برابر است و می‌توان آن‌ها را هم معاوضه کرد اما ازآنجا که ارزش یکNFT به ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن بستگی دارد NFT ها قابلیت معاوضه با یکدیگر را ندارند و نمی‌توان آن‌ها را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کرد.

NFT ها قابلیت ساخته‌شدن روی بسترهای مختلف بلاک چین را دارند اما تا به امروز اغلب NFTهای هنری با استانداردERC-721 و روی بستر اتریوم ساخته شده‌اند. البته در ماه‌های اخیر NFTهای دیگری روی سایر بسترهای بلاک چین مثل پروتکلBEP-721 بایننس اسمارت‌چین نیز شروع به فعالیت و گسترش کرده‌اند.

NFT ها مختص خریدوفروش آثار هنری نیستند و تقریباً می‌توان از هر ‌چیزیNFTساخت اما محبوب‌ترین آن‌ها معمولاً مربوط به هنر دیجیتال، موسیقی، اقلام کلکسیونی، بازی‌های رایانه‌ای و چیزهایی کمیاب از این دست هستند.

حال سؤال این است که بازارهای NFT یا «توکن‌های غیرقابل تعویض» مناسب چه کسانی هستند؟ در یک دسته‌بندی کلی می‌توان تمام کاربران را به دو گروه تقسیم کرد. اول کسانی که قصد ایجاد NFT های خود را دارند و به دنبال محلی برای فروش آن هستند و دوم افرادی که به دنبال خرید NFT ها هستند. اگر شما هم در یکی از این دو دسته جای می‌گیرید و یا علاقه‌مندید تا بیشتر با دو بستر مطرحNFT ها آشنا شوید این مطلب می‌تواند برایتان مفید باشد.

«Opensea»

OpenSea اولین، مهم‌ترین و یکی از گسترده‌ترین بسترهای ارائه‌یNFTهای هنری است که در سال ۲۰۱۸ کار خود را آغاز کرده است و توانسته امکان خریدوفروش آیتم‌های مبتنی بر فناوری بلاک‌چین را برای کاربرانش ایجاد ‌کند. یکی از ویژگی‌های مهم Opensea فضای کاربری ساده آن است. ورود به این فضا برای همه‌ی کاربران باز است و ضمن آموزش مرحله‌به‌مرحله‌ی کار، به افراد این اجازه را می‌دهد تا بدون وارد شدن به دنیای پیچیده‌ی کدها آثارشان را بارگذاری و یا آیتم‌های مورد نظرشان را خریداری کنند.

یکی از امتیازات بسیار مهم Opensea نسبت به سایر بسترها درصد پایین کارمزد این شبکه است. لیست کردن آثار و واردکردن آن در Opensea کاملاً رایگان است و تنها در صورت فروش ۲.۵ در صد از مبلغ آن به‌عنوان کارمزد کم می‌شود که در مقایسه با بقیه‌ی شبکه‌ها هزینه‌ی بسیار منطقی است. نکته‌ی مثبت دیگر آنکه اگرچه رمز ارز پیش‌فرض در Opensea اتریوم است اما بیش از ۲۰۰ گزینه پرداخت از جمله DAI، USDC، REVV، SAND، MANA، WBTC، MEME و رمز ارزهای دیگر را هم می‌پذیرد.

با توجه به آنچه گفته شد شاید به جرات بتوان گفت در حال حاضر Opensea یکی از بهترین انتخاب‌هاست که نباید از نکات منفی آن هم غافل شد. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کار با Opensea کثرت آیتم‌هاست و تعداد زیاد آیتم‌ها کار را برای دیده شدن به شدت دشوار می‌کند. موضوع دیگر امنیت این شبکه است که علی‌رغم همه‌ی تأییدها همچنان سؤالاتی درباره‌ی آن مطرح است. به‌هرحال با رونق گرفتن هر چه بیشتر این بازار همچنان علاقه‌مندان و مجموعه‌داران زیادی هستند که مشتاقانه به دنبال خرید آثار از طریق این بستر هستند بنابراین ورود به آن می‌تواند برای هنرمندان به ویژه هنرمندان جوان‌تر جذاب باشد.

«Rarible»

Rarible بازار دیگری برایNFT هاست که در سال ۲۰۲۰ تأسیس شده و بیشتر تمرکز خود را روی مجموعه‌های هنری گذاشته است. هدف اصلی این شبکه ایجاد بستری برای ساخت و معامله‌ی NFT ها در بازاری آزاد بوده است. توکن‌هایی که در فضای Rarible ساخته می‌شوندRARI نام دارند. ساخت توکن‌ها نیاز به دانش و مهارت کد نویسی دارد اما همان‌طور که در مورد شبکه‌ی Opensea گفته شد Rarible هم نیاز کاربران به کدنویسی را برطرف کرده و فضایی ایجاد کرده تا افراد بدون نیاز به کدنویسی NFT های خود را بسازند و در صورت تمایل برای فروش ارائه کنند. یکی از ویژگی‌های مثبت و مهم Rarible عدم کنترل دارایی‌ها و NFTهای اعضایش است. این شبکه تنها در زمان فروش کارمزد خود از معاملات را دریافت می‌کند و کنترلی بر فعالیت کاربرانش ندارد. نکته‌ی دیگر آنکه در Rarible بخشی برای عکاسی در نظر گرفته‌شده که عکاسان می‌توانند با آپلود عکس‌های با کیفیت اول آن را به NFT تبدیل کنند و سپس با قیمت موردنظر برای فروش بگذارند.

در مقایسه‌ی این دو بستر یکی از برتری‌هایOpensea نسبت بهRarible شرایط فروشNFT ها در این شبکه است. در Opensea شما می‌توانید آثار خود را لیست کنید و وقتی فروخته شدندNFT مربوط به آن را بسازید اما در سایر شبکه‌ها نظیر Rarible باید قبل از فروشNFT آن را بسازید؛ بنابراین شما باید برای لیست کردن آثارتان هزینه‌ی نسبتاً بالایی پرداخت کنید و ریسک فروخته نشدن آن‌ها را بپذیرید.

اکنون پس از معرفی دو بستر مطرح در زمینه‌ی ساخت و فروشNFTها می‌خواهیم بدانیم آیا این شبکه‌ها می‌توانند جایگاه مناسبی برای ارائه و فروش عکس‌های هنری در قالبNFT باشند؟ به نظر می‌رسد پاسخ این سؤال چندان قطعی نیست. این بسترها به قدری جدید هستند که برخورد بازار با آن‌ها بیش از منطق بر مدار هیجان‌زدگی می‌گردد در نتیجه برای پیدا کردن پاسخ مناسب باید بیشتر صبر کنیم؛ اما بد نیست در پایان به مهم‌ترین نکات مثبت استفاده از توکن‌های غیرقابل تعویض برای فروش آثار هنری اشاره کنیم.

اول آنکهNFTها با توجه به استفاده از بلاک‌چین نقش واسطه‌ها در فروش عکس‌های هنری را کمرنگ می‌کنند که این موضوع بسیار مهمی است. در خرید یا فروش NFT ها نیازی به واسطه یا نفر سوم نیست و خریدار و فروشنده به طور مستقیم با هم معامله می‌کنند. از طرف دیگر این تکنولوژی یکی از مشکلات اصلی بازارهای فروش هنر یعنی سهم آفریننده‌ی اثر از فروش آن را حل می‌کند. در بازارهای سنتی خرید و فروش عکس‌های هنری، صاحب اثر پس از فروش آن به خریدار دیگر هیچ حقی نسبت به مالکیت آن ندارد؛ بنابراین حتی اگر ارزش اثر او به فاصله‌ی کوتاهی چند ده برابر شود به عنوان آفریننده‌ی اثر سودی نصیبش نخواهد شد اما در معامله‌یNFTها در هر بار جا‌به‌جایی سهمی به تولید کننده‌ی اولیه‌ی اثر می‌رسد و سود او را از فروش‌های بعدی اثرش تضمین می‌کند. علاوه بر این فروش آثار در قالبNFT هنرمندان را از هزینه‌های چاپ، قاب و حمل‌ونقل بی‌نیاز می‌کند. در انتها پس از فروشNFTها پول حاصل از آن بلافاصله در کیف پول مجازی شما خواهد بود که موضوع درخور توجهی است چون بسیاری اوقات در دنیای واقعی پول حاصل از فروش اثر هفته‌ها یا ماه‌ها بعد به دست هنرمند می‌رسد.

استفاده از محتویات مجله کادر بدون ذکر منبع پیگرد قانونی دارد.

نویسنده: هستی ظهیری