تری کمبل
هنرمند در مقام کنشگر
اکنون چندین دهه است که قابلیت بیانگری هنر، یک حقیقتِ پذیرفته شده است چرا که ظرفیتهای بسیاری برای نشان دادن روایتهای متنوع و دیدگاههای مختلف را در خود دارد. آثار هنری گاهی در انتقال معنا تفسیرپذیرند و گاه صریح و روشناند و به واسطهی همین ماهیت بیانی هنر، هنرمندان اغلب کنشگر محسوب میشوند و آثار هنری خود را وقف اهدافی میکنند که برایشان عزیز و مهماند. از مبارزه برای افزایش آگاهی در مورد ایدز گرفته تا اعتراض به سانسور دولتی، هنرمندان در طول زمان در خط مقدم جنبشها بودهاند و با توجه به ماهیت عینی آثار هنری و قدرت ارتباطات اغلب در حوزهی خود تأثیرگذارند. با بررسی تنها چند نمونه از نحوهی عملکرد هنرمندان به عنوان فعالان اجتماعی میتوانید به اثرگذای آنها در ارتقا آگاهی جنبشهای اعتراضی محلی و جهانی پی ببرید.
فعالیت و آگاهیرسانی دربارهی ایدز
هنرمند پاپ گرافیتی آمریکایی کیت هرینگ، از همان ابتدا با نقاشیهای خودجوشش که در طول دههی ۱۹۸۰ در متروهای نیویورک میکشید به محبوبیت جهانی رسید. پس از شهرت، هرینگ آثارش را که با رنگهای اصلی میکشید بر فرهنگ خیابانی و کنشگری اجتماعی متمرکز کرد. او شخصیتهایش را در موقعیتهای جنسی به تصویر میکشید تا دربارهی اهمیت رابطهی جنسی ایمن و ایدز آگاهی بخشی کند.
به دلیل عدم حمایت مناسب دولت آمریکا در بحران ایدز، هرینگ و هنرمندان همکارش مبارزه با این ویروس را از طریق آموزش مردمی، تظاهرات گسترده و آگاهی بخشی خلاقانه مانند پروژهی تأثیرگذار نامها پیش بردند. این پروژه یادبودی از مبتلایان به ایدز است که اکنون نام بیش از ۹۴۰۰۰ نفر را که بر اثر این ویروس جانشان را از دست دادهاند، نشان میدهد.
خود هرینگ هم یکی از این نامهاست که پس از زندگی کوتاهش که صرف حمایت و فعالیت دربارهی ایدز کرد به دلیل عوارض مرتبط با این بیماری در سال ۱۹۹۰ درگذشت. آثار نمادین هرینگ همچنان در نبودش در جهت آگاهی بخشی عمومی به حیات خود ادامه میدهند.
حقوق و نمایندگی زنان
آثار نمادینِ هنرمندِ مفهومی آمریکایی باربارا کروگر، عکسهای سیاهوسفیدی هستند که با نوشتههایی به رنگ سفید و قرمز پوشانده شدهاند. این نوشتهها اغلب مطالبی با مضمون هویت، مصرفگرایی و ساختارهای مربوط به قدرت و جنسیت را خیلی صریح بیان میکنند.
باربارا کروگر توانست با ترکیب نظریهی پستمدرنیستی نویسندگانی چون والتر بنیامین و پیر بوردیو با تصاویر فرهنگعامه، دربارهی ادعاهایی که ما در مورد ارزش زنان، نقش مصرفگرایی در جامعهی پستمدرن و بازنمایی جنسیتی حقیقی میپنداریم روشنگری کند. در سال ۱۹۸۹ کروگر اثر بدون نام «بدن شما میدان نبرد است» را برای راهپیمایی زنان در واشنگتن در حمایت از آزادی باروری و حق انتخاب زنان خلق کرد. این اثر علاوه بر پیوند هنر و اعتراض، نمادی از زمانمندی و بیزمانی کنشگری هنرمندانه کروگر است.
سانسور و انتقاد از دولت
آثار آی ویوی به عنوان پسر یک مخالف سیاسی تبعیدی، هنرمند و فعال چینی، ذاتاً سیاسی است. آی وی وی از سال ۱۹۹۵ به بعد به دور دنیا سفر میکند و در مجموعهی «مطالعهی دیدگاهها» از خودش در کنار بناهای نمادین قدرت عکس میگیرد. در عکسهای این مجموعه او انگشت وسط خود را به نشانهی توهین بالا آورده است. مجموعهی او به عنوان شورشی شخصی علیه مقامات دولتی که آزادیهای شهروندان را نادیده میگیرند، بسیار بحثبرانگیز بوده است. مقاماتی که معمولاً ادعای محافظت از شهروندان را دارند. آی ویوی علاوه بر آثار عکاسی، چیدمان و مجسمههایی در مقیاس بزرگ خلق میکند که هدفشان ایجاد فضایی برای گفتوگو دربارهی سوءاستفاده از قدرت، محدودیتهای سیاسی خودسرانه و سانسور دولتی و کاهش آزادیها است. ویوی با استفاده از ابزارهای سنتی چینی مانند چهارپایههایی که در اغلب شهرهای محلی چین پیدا میشود، به مسائل اجتماعی و سیاسی کشور خود اشاره میکند، اگرچه آثارش میتوانند جهانی تلقی شوند.
«اگر بار مسئولیت را به دوش نگیرید، دنیا تغییر نمیکند.»
آی وی وی
داروسازی بزرگ و پول کثیف در هنر
داروی مسکن اعتیادآور اکسی کانتین، در فاصلهی سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۷ درآمدی معادل ۳۵ میلیارد دلار برای داروسازی پوردو به ارمغان آورد که بیشتر آن مستقیماً به دست خانوادهی ساکلر رسید. خانواده ساکلر، مبالغ هنگفتی از این پول را که از طریق درد، اعتیاد و مرگ صدها هزار آمریکایی به دست آورده بودند را به مؤسسات فرهنگی محبوب از جمله موزهی هنر متروپولیتن، موزهی تاریخ طبیعی آمریکا، گوگنهایم، گالری تیت، لوور و جاهای بسیار دیگر دادند. قابل درک است که بسیاری از افراد دنیای هنری از شنیدن این که این مؤسسات بر پایهی تخریب خانوادهها و شهرها در سرتاسر آمریکا ساخته شدهاند، خشمگین شدند و این مسئله عکاس افسانهای نن گلدین را نیز برانگیخت تا کاری انجام دهد. پس از تأسیس P.A.I.N. نن گلدین نمایش «مردن» را در موزههای سراسر جهان که کمکهای مالی خانواده ساکلر را پذیرفته بودند، آغاز کرد. کار گلدین وP.A.I.N. کمک کرد تا نام خانوادگی ساکلر از موزه لوور حذف شود و آنها هنوز به کار خود در کمک به خانوادهها و قربانیان مواد اعتیادآور ادامه میدهند. آنها به دنبال این هستند که بتوانند در دادگاه آمریکا مدارک قابل قبولی علیه داروسازی پوردو ارائه کنند.
«همه ما مبارزه خود را انتخاب میکنیم و این انتخاب من است.»
نن گلدین
آزادی اطلاعات و سوءاستفاده از قدرت
جنی هولزر، هنرمند نئوکانسپچوال آمریکایی، همیشه با کلمات به عنوان رسانه اصلی خودکار کرده است. هولزر از زمان خلق مجموعههای «Trusims» و «Inflammatory Essays» در اواخر دههی ۱۹۷۰ که اخیراً از دیوار موزهها گرفته تا لباس لرد، نوازندهی پاپ در مراسم گرمی به آنها ارجاع داده شده؛ از متن و روایت برای بیان نظر خود استفاده کرده است. هولزر در سال ۲۰۰۴ تصمیم گرفت بیش از ۳۰ سند از اسرار دولتی سابق را که از انبار اسناد طبقهبندی نشدهی آرشیو امنیت ملی به واسطهی آزادی اطلاعات استخراج کرده بود را در ساختمانهای سراسر جهان به نمایش درآورد.
در یک کار جدیدتر، او در سال ۲۰۱۲ در مجموعهی «فوق سری» دستهای از اسناد ویرایش شدهی دولت ایالاتمتحده در رابطه با جنگهای افغانستان و عراق را استفاده کرد و در مجموعهای با عنوان «نقاشیهای غبارآلود» در سال ۲۰۱۴، بر اساس گزارش طبقهبندی نشدهی نیروهای ویژه، شکنجه و مرگ جمال ناصر، یک سرباز ۱۸ ساله افغان که در بازداشت ارتش آمریکا درگذشت را بررسی کرد. هولزر با تبدیل نمونههایی از سوءاستفاده از قدرت به آثار هنری، مخاطب خود را مجبور میکند با این کارها و ابهامی که هنوز آنها را احاطه کرده، مواجه شوند.
«جنی هولزر در عصر دیجیتال همان کاری را میکند که میخ و کاغذ میکرد[1]. او هر سطحی را به یک صفحه تبدیل میکند و نه تنها با متن بلکه ادراک افراد را روشن میکند. هولزر با نمایش این رازها در شب، کلمات صاحبان قدرت را به صاعقههای گذرا تبدیل میکند».
توماس بلانتون، مدیر سابق آرشیو امنیت ملی
نژادپرستی و استعمار
کارا واکر، هنرمند معاصر آمریکایی است که بیشتر به واسطهی آثار پانورامای سیلوئت و فیلمهای استاپموشناش شناخته شده است. او در آثارش تلفیق نژادها، جنسیت، تمایلات جنسی و استعمار را بررسی میکند. واکر در سال ۱۹۹۴ با نقاشی دیواری سیلوئتی با عنوان «رفته» که از تکههای کاغذ بریده درست شده بود با سرعت زیادی به شهرت رسید. اثری که خشونت جنسی و بردهداری دوران جنگ داخلی در جنوب را به تصویر میکشد. واکر اکنون با رسانههای متعددی کار میکند، او در سال ۲۰۱۴ مجسمهای عظیم شبیه به ابوالهول از شکر سفید ساخت که کلیشهای نژادپرستانه از یک زن سیاهپوست را در کارخانه شکر سابق دومینوی بروکلین به تصویر میکشد و اشاره به تاریخ مشترک بردهداری و صنعت شکر در ایالاتمتحده دارد. در کار جدیدترش او فوارهای ۱۳ متری را در موزهی تیت مدرن به نمایش گذاشت که به میراث استعماری امپراتوری بریتانیا و تجارت برده اشاره داشت، اثری که آشکارا از بنای یادبود ملکه ویکتوریا در خارج از کاخ باکینگهام الهام گرفته شده بود.
[1] ارجاع به مارتین لوتر کینگ که نظریههای خود را با میخ به در کلیسا میکوبید.
استفاده از محتویات مجله کادر بدون ذکر منبع پیگرد قانونی دارد.
انتخاب: هستی ظهیری
مترجم: یلدا جهانپناه
منبع: The Art of a Movement: Protest Art – Artland Magazine