دیوید کمبل
در داستانگویی دیداری دربارهی جهان، عکاسی جهان را روایت میکند.
مسلماً روایت چیزی به مراتب بزرگتر از عکاسی است. ارتباطات اجتماعی یکی از ویژگیهای تعیینکننده انسان بودن است و داستانهای روایی از دیرباز شیوهای رایج و قدرتمند برای انتقال اطلاعات بودهاند. به این ترتیب، ما میتوانیم از انسانشناسی، تاریخ و نظریهی ادبی چیزهای زیادی بیاموزیم.
در این متن میخواهم برخی از نکاتی را که در سخنرانی جاناتان ورث[1] در مورد عکاسی و روایت در کاونتری[2] مورد بحث قرار دادم را بیان کنم.
روایت، داستانی از رویدادهای مرتبط به هم است. با این حال، اندیشیدن به روایت، بیش از تأمل در مورد چگونگی پیوند یک سری رویدادها است. ما باید به اینکه چگونه چیزی در وهلهی اول به عنوان یک رویداد شکل میگیرد هم فکر کنیم. رویدادها، مانند اشیای حاضر و آمادهای نیستند که منتظر کشف شدن باشند. همانطور که آلن فلدمن[3] گفته است «رویداد چیزی نیست که اتفاق میافتد، بلکه چیزی است که میتوان آن را روایت کرد». این گزاره به این معنی است که یک روایت سازندهی همان رویدادهایی است که آن را به هم مرتبط میکند.
به عنوان مثال، هنگامی که مردم در ۱۴ جولای ۱۷۸۹ به باستیل یورش بردند، نمیدانستند که در اولین روز رویدادی شرکت کردهاند که امروز به عنوان «انقلاب فرانسه» شناخته میشود. ایدهی انقلاب فرانسه حاصل روایتهای تاریخی و سیاسی است که بر اساس رویدادهایی شکل گرفته که به شکلی خاص به هم مرتبط شدهاند.
چیزهایی که در مورد رویدادها گفتیم دربارهی روایت هم صادق است. روایتها مانند اشیاء حاضر و آماده نیستند. آنها باید توسط شرکتکنندگان، ناظران، بازیگران و تحلیلگران رویداد ساخته شوند. اینکه روایتها را موضوعاتی برساخته در نظر بگیریم به این معنی نیست که هر کسی میتواند چیزی از آن کم یا به آن اضافه کند. بلکه به این معنی است که ما نمیتوانیم از سیل تفسیرهای مختلف و متضاد فرار کنیم و برداشتهای سطحی از «واقعیتها»، «عینیت» یا «حقیقت» خود ادعاهای روایی هستند که باید استدلال و توجیه شوند.
در عکاسی، روایت با زمینه یا بستر رویداد مرتبط است. روایت فارغ از میزان کامل یا جامع بودنش، همواره برخی از عناصر را در خود حفظ کرده و برخی دیگر را حذف میکند. گنجاندن عوامل در روایت و حذف بخشی از آنها، قسمتی از ساخت روایت است؛ اما درک این مسئله که چه چیزی در روایت بماند و چه چیزی حذف شود، مستلزم درک زمینهی رویداد آن روایت است. برای درک بستر رویدادها هم لازم است که داستان نویسان دیداری محققین بسیار ماهری باشند. همانطور که اخیراً استوارت فریدمن[4] گفته:«داستانسرایی در عکاسی به همان اندازه که در تأمل و تحقیق دقیق است در اجرا و ساخت زیباست».
روایتها را میتوان به روشهای مختلفی شکل داد، اما فرم کلاسیک آن روایت خطی است یعنی داستانی با آغاز، میانه و پایان، شخصیتهای قوی و قوس داستانی که عناصر روایت در امتداد آن قرار دارند.
داستانهای روایی احتمالاً موقعیتهای زیر را در خود خواهند داشت:
- شرح و تفسیر
- تضاد و کشمکش
- نقطهی اوج
- نتیجه و سرانجام
اگر کسی از این ساختار کلاسیک پیروی کند، مراحل کلیدی در ساخت روایت شامل موارد زیر است:
- معرفی مکان
- دادن یک چهره به داستان
- اجازه دادن به افراد برای بیان داستان خود
- زمینهسازی برای آن داستانها
- دنبال کردن یک فرم نمایشی
بسیار مهم است تأکید کنیم که اینها قوانین یا الگوهایی نیستند که بخواهیم آنها را بپذیریم و دنبال کنیم، بلکه عناصر سازندهی ساختارهای رایج در روایتهای سنتی هستند. با این حال روایتها چه خطی و چه غیرخطی-بازگشت به عقب، خاطرات و دیگر ترتیبات زمانی- میتوانند دارای ابعاد زیر باشند:
- زمان
- فضا
- دراماتورژی[5]
- رابطهی علت و معلول
- شخصیتپردازی یکی از مهمترین ابعاد، شخصیتپردازی است. آیا لازم است شخصیتی وجود داشته باشد که موضوع را تصویر کند و به داستان چهره ببخشد؟ یا تقلیل همهچیز به مجموعهای از پرترهها، ما را از زمینه و بستر جدا میکند و مسئله را به عنوان یک مسئلهی جمعی یا اجتماعی مطرح میکند؟ آیا همانطور که رابرت هریمن[6] میگوید: «گاهی اوقات صدای اشیا و چیزها بلندتر از صدای چهرههاست.»
برای کسی که داستانهای دیداری خلق میکند مهمترین پرسش این است که واقعاً میخواهد بگوید چیست؟پاسخ دادن به این پرسش میتواند به معنای فکر کردن به این سؤالات باشد:
- مسئله چیست؟
- رویدادها و لحظهها چه خواهند بود؟
- در صورت نیاز، شخصیتها چه کسانی هستند؟
- زمینهی روایت چیست؟
دانستن رابطهی میان داستان، رویداد و موضوع، بیش از هر چیز مستلزم شناخت زمینه است. رسیدن به این شناخت هم نیاز به تحقیق دارد، چون هر آنچه عکاسی را هدایت میکند دیداری نیست.
استفاده از محتویات مجله کادر بدون ذکر منبع پیگرد قانونی دارد.
انتخاب: هستی ظهیری
مترجم: یلدا جهانپناه
منبع: PHOTOGRAPHY AND NARRATIVE: WHAT IS INVOLVED IN TELLING A STORY? — David Campbell
[1] Jonathan Worth
Coventry [2]
[3] Allen Feldman
[4] Stuart Freedman
[5] هنر ترکیببندی نمایشی
Robert Hariman [6]