مقاله‌های تألیفی
معرفی فضاهای ذخیره‌سازی برای عکاسان
آذر
عکاسی از زمان اختراعش همواره تحت تأثیر پیشرفت‌های علمی بوده است. در حال حاضر هم متخصصان در سراسر جهان با طراحی دوربین‌ها، نرم‌افزارها و سایر ابزار عکاسی جدید به طور دائم در حال نوسازی و گاه بازتعریف شیوه‌های تولید، ویرایش و ذخیره‌سازی عکس‌ها هستند. از آنجا که امروزه بسیاری از عکاسان با دوربین‌های دیجیتال سر و کار دارند در این مقاله می‌خواهیم به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها، یعنی بایگانی تصاویر دیجیتال بپردازیم و ضمن معرفی رایج‌ترین ابزارهای ذخیره‌سازی، نکات مثبت و منفی هر یک از آن‌ها را مرور کنیم.
عکس‌ها زیر مجموعه‌ای از داده‌ها محسوب می‌شوند بنابراین در گام نخست باید تعریفی ساده از شیوه‌های ذخیره‌سازی داده داشته باشیم. ذخیره‌سازی داده به معنای نگهداری از اطلاعات با استفاده از فناوری‌هایی است که به طور خاص برای حفظ آن‌ها ایجاد شده و امکان دسترسی دوباره و چندباره به اطلاعات را فراهم می‌کند. میزان امنیت داده و سهولت دسترسی به آن‌ها دو مسئله‌ی اساسی در بحث ذخیره‌سازی هستند. در یک تقسیم‌بندی کلی ذخیره‌سازی داده را می‌توان به دو گونه طبقه‌بندی کرد. شکل اول ذخیره‌سازی مستقیم است به این معنی که ابزار ذخیره‌سازی شما به یک کامپیوتر مشخص متصل می‌شود. کارت‌های حافظه، فلش مموری‌ها و هاردهای داخلی و خارجی همگی از نوع ذخیره‌سازی مستقیم هستند. اگر عکاسان از این شیوه برای ذخیره‌سازی عکس‌هایشان استفاده کنند دسترسی مطلوبی به تصاویرشان خواهند داشت اما اشتراک‌گذاری آن‌ها با افراد دیگر کمی دشوار است.
شکل دوم ذخیره‌سازی مبتنی بر شبکه است. به این معنی که داده‌های شما در سرورهای یک مرکز داده ذخیره می‌شود. این اطلاعات به طور دائم برای شما و هر فرد یا گروه دیگری که اجازه‌ی دسترسی داشته باشد در دسترس است. از آنجا که اطلاعات در این شیوه در جایی دور از کامپیوتر شخصی شما ذخیره می‌شوند امکان آسیب به آن‌ها تا حد زیادی کاهش می‌یابد. علاوه بر این تهیه‌ی نسخه‌های پشتیبان در ذخیره‌سازی مبتنی بر شبکه بسیار ساده‌تر از شکل مستقیم است. تمام سرویس‌های ذخیره‌سازی ابری زیرمجموعه‌ی این شکل از ذخیره‌سازی هستند. با این توضیح در ادامه به برخی از رایج‌ترین شیوه‌های ذخیره‌سازی عکس‌ها می‌پردازیم.
۱. کارت‌های حافظه
نخستین مرحله‌ی ذخیره‌سازی عکس‌ها در دوربین اتفاق می‌افتد. دوربین‌ها بر اساس طراحی‌شان مدل‌های متفاوتی از کارت‌های حافظه را پشتیبانی می‌کنند. رایج‌ترین کارت‌های حافظه‌ی مورداستفاده در دوربین‌های دیجیتال، کارت‌های حافظه‌ی سی اف و اس دی هستند. در حال حاضر استفاده از اس دی‌ها عمومیت بیشتری دارد و در ظرفیت‌های متفاوت در بازار موجودند. اگرچه قیمت اس دی‌ها به نسبت سایر ابزارهای ذخیره‌سازی پایین است اما اس دی ها بدنه‌های بسیار حساس و شکننده‌ای دارند. علاوه بر این کارت‌های اس دی بسیار کوچک‌اند و احتمال گم شدنشان بسیار بالاست. به همین خاطر امنیت پایین و میزان آسیب‌پذیری بالایی دارند و به هیچ‌وجه نمی‌توان برای نگهداری طولانی‌مدت عکس‌ها روی آن‌ها حساب کرد.
۲. هاردهای اینترنال
بسیاری از عکاسان پس از عکاسی، محتوای کارت‌های حافظه‌ی خود را به کامپیوتر شخصی یا لپ‌تاپشان منتقل می‌کنند. پس یکی دیگر از گزینه‌های ذخیره‌سازی عکس‌ها هارد اینترنال یا همان هارد داخلی کامپیوترهای شخصی است. این هاردها به دلیل جایگاه قرارگیری‌شان کمتر در معرض آسیب‌های جدی هستند و مسلماً سادگی مدیریت عکس‌ها در این شیوه و دسترسی راحت به آن‌ها بزرگ‌ترین نکته‌ی مثبت این روش ذخیره‌سازی است اما موضوع این است که اشتراک‌گذاری فایل‌هایی که در هاردهای اینترنال نگهداری می‌شوند کار چندان ساده‌ای نیست. علاوه بر این مسئله محدودیت ظرفیت این هاردهاست.
دوربین‌های دیجیتال امروزی عکس‌های با کیفیتی تولید می‌کنند که هر یک به تنهایی چند ده مگابایت حجم دارند بنابراین خیلی طبیعی است که ظرفیت هارد داخلی به سرعت تکمیل شود. متأسفانه ارتقا ظرفیت این هاردها چندان ساده نیست و بدتر آن که ممکن است کامپیوترها دچار مشکلات نرم‌افزاری شوند که در این صورت امنیت عکس‌های ذخیره شده به خطر می‌افتد. بنابراین هاردهای اینترنال علی رغم امکان دسترسی مناسب، امنیت بالایی نداشته و ظرفیت آن‌ها نیز جوابگوی کار عکاسان نیست.
۳. هاردهای اکسترنال
هاردهای اکسترنال عمومی‌ترین ابزار ذخیره‌سازی عکس‌ها هستند که بی‌شک تمام عکاسان با آن آشنایی دارند. ظرفیت بالا، آسیب‌پذیری نسبتاً پایین، امنیت قابل‌قبول و دسترسی آسان به عکس‌ها بخشی از دلایلی هستند که بیشتر عکاسان هاردهای اکسترنال را برای نگهداری طولانی مدت از عکس‌هایشان انتخاب می‌کنند. انواع متفاوتی از هاردهای اکسترنال در بازار موجود است که می‌توان آن‌ها را در سه نوع کلی اچ دی دی ، اس اس دی و اس اس اچ دی دسته‌بندی کرد. هاردهای اچ دی دی مجموعه‌ای از دیسک‌های فلزی هستند که اطلاعات به وسیله‌ی یک بازوی متحرک روی این صفحات مغناطیسی ثبت شده و یا بازخوانی می‌شوند. در اس اس دی ها قطعه‌ی متحرک وجود ندارد و مکانیزم عمل آن‌ها نظیر فلش مموری‌هاست. و آخرین گروه یعنی هارد اس اس اچ دی همان هارد اچ دی دی است که بخش کوچکی از یک هارد اس اس دی به آن اضافه شده که سبب افزایش سرعت و بهبود عملکرد هارد می‌شود.
برای مقایسه‌ی این سه نوع هارد باید معیارهایی را برای بررسی در نظر بگیریم. مسئله‌ی اول میزان آسیب‌پذیری آن‌هاست. وجود قطعه‌ی متحرک در هاردهای اچ دی دی و اس اس اچ دی باعث آسیب‌پذیری بالای آن‌ها می‌شود به همین دلیل اس اس دی ها از این لحاظ مقاوم‌تر هستند. البته برای بالا بردن مقاومت هاردهای اچ دی دی در مقابل ضربه هم تمهیدات مختلفی در نظر گرفته شده اما همچنان حساسیت به ضربه یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این هاردهاست.
موضوع دیگر سرعت ثبت و سرعت بازخوانی اطلاعات از روی هارد است. به طور کلی هاردهای اچ دی دی سرعت پایین‌تری دارند و اس اس دی ها در این زمینه هم پیش رو هستند. هاردهای اس اس اچ دی هم در جایی میان این دو قرار می‌گیرند. مسئله‌ی دیگر ظرفیت هاردهاست. در اینجا برنده‌ی مطلق هاردهای اچ دی دی هستند چرا که این هاردها در ظرفیت‌های بسیار بالا نظیر ۲۴ ترابایت موجودند در حالی که هاردهای اس اس دی عمومی موجود در بازار فضای ذخیره‌سازی کمتری دارند.
وقتی بحث استفاده‌ی حرفه‌ای از هاردها می‌شود مسئله‌ی قیمت نیز بسیار تأثیرگذار است. با آن که قیمت هاردهای اس اس دی در سال‌های گذشته روندی نزولی داشته اما همچنان هاردهای اچ دی دی اقتصادی‌تر هستند. البته متأسفانه در ایران به دلیل افزایش دائمی قیمت دلار این روند نزولی چندان به چشم نمی‌آید.
به هر حال علی رغم تمامی نکات مثبت، ذخیره‌سازی عکس‌ها روی هاردهای اکسترنال هم مشکلاتی دارد. اول این که بسیاری از عکاسان پس از چند سال کار تعداد زیادی هارد دارند که این کار مدیریت عکس‌ها را سخت می‌کند. دوم این که با توجه به تعدد هاردها کار ایجاد نسخه‌های پشتیبان برای هر عکس کاری پیچیده و دشوار است. در دنیای دیجیتال ایجاد حداقل سه نسخه از هر فایل ضروری است که برای امنیت بیشتر حداقل یکی از آن‌ها باید به لحاظ فیزیکی در مکان دیگری نگهداری شود. مسئله‌ی دیگر این که هاردهای اکسترنال همیشه در معرض ضربه‌های فیزیکی، مشکلات نرم‌افزاری و مهم‌تر از همه سرقت هستند.
با توجه به آنچه گفته شد انتخاب نوع هارد اکسترنال کاملاً به نیاز عکاس بستگی دارد. اگر نمی‌خواهید زیاد هزینه کنید هاردهای اچ دی دی بهترین گزینه هستند. اما اگر به سرعت و امنیت بیشتری نیاز دارید بهتر است از هاردهای اس اس دی استفاده کنید.
تا اینجا درباره‌ی فضاهای ذخیره‌سازی‌ای صحبت کردیم که همگی در دسته‌ی اول یعنی ذخیره‌سازی مستقیم قرار می‌گیرند اما مورد بعدی زیرمجموعه‌ی گونه‌ی دوم، یعنی ذخیره‌سازی مبتنی بر شبکه است.
۴. ذخیره‌سازی در فضای ابری
یکی دیگر از شیوه‌های ذخیره‌سازی، استفاده از فضاهای آنلاینی است که با هدف ذخیره‌سازی اطلاعات ایجاد شده و با عنوان کلی فضاهای ابری یا کلاود شناخته می‌شوند. این فضاها را می‌توان هاردهایی با ظرفیت بسیار بالا در نظر گرفت که افراد داده‌های خود را روی آن بارگذاری می‌کنند. عکاسان هم می‌توانند عکس‌های خود را روی یکی از فضاهای ابری بارگذاری کنند و با اتصال به اینترنت در هر جایی به آن دسترسی داشته باشند. با توجه به این که اطلاعات به صورت رمزگذاری شده و بر روی سرورهای متفاوت ذخیره می‌شوند، فضاهای ابری امنیت قابل قبولی دارند که آن‌ها را در برابر هک شدن ایمن می‌کند. علاوه بر این معمولاً شرکت‌های مختلف از شیوه‌های متفاوتی برای احراز هویت کاربرانشان استفاده می‌کنند تا مطمئن شوند که تنها خود فرد و افراد مورد تائید او به اطلاعات دسترسی دارند.
برخی از شرکت‌های فناوری فضای محدودی را به طور رایگان در اختیار افراد قرار می‌دهند اما معمولاً این میزان جوابگوی کار عکاسان نبوده و باید برای ذخیره‌سازی عکس‌های خود مبلغی را به صورت ماهانه یا سالانه پرداخت کنند. آی درایو ، پی کلاود ، آی کلاود ، ادوبی کریتیو کلاود ، دراپ باکس و …. از محبوب‌ترین فضاهای ابری در میان عکاسان هستند.
برای عکاسان ایرانی دو مشکل بزرگ در استفاده از فضای ابری وجود دارد. اول این که عدم ثبات کیفیت خطوط اینترنت، کار بارگذاری و دسترسی به فایل‌های تصویری به ویژه فایل‌های حجیم را سخت می‌کند. به همین دلیل بسیاری اوقات دسترسی آسان و سریع به اطلاعات در ایران امکان‌پذیر نیست. مشکل دیگر این که عکاسان ایرانی به دلیل عدم دسترسی به سیستم‌های پرداخت جهانی نمی‌توانند به سادگی هزینه‌ی سرویس‌های ابری را پرداخت کنند بنابراین ناگزیرند یا با واسطه این کار را انجام دهند و یا تنها از فضاهای رایگان ذخیره‌سازی استفاده کنند.
در پایان با توجه به آنچه گفتیم به نظر می‌رسد در حال حاضر استفاده از هاردهای اکسترنال در کنار فضای ابری منطقی‌ترین انتخاب برای عکاسان ایرانی باشد. البته فضاهای ذخیره‌سازی دیگری هم وجود دارد که بیشتر مختص عکاسان حرفه‌ای هستند و در مقاله‌ی این ماهنامه‌ی درباره‌ی آن‌ها می‌خوانیم.
استفاده از محتویات مجله کادر بدون ذکر منبع پیگرد قانونی دارد.
نویسنده: هستی ظهیری
